بررسی واژه های مترادف در سوره های آل عمران و نساء

ترادف به معنی پشت سر هم آمدن و قرار گرفتن پشت سر یکدیگر و به عبارت دیگراتحاد چند لفظ دریک معنی است. به یک معنای دیگر الفاظ مترادف کلماتی هستند که در برخی از وجوه معنایی باهم اشتراک، اما در برخی دیگر از وجوه تفاوت دارند. آنان که به وجود ترادف در زبان عربی و قرآن باور دارند، ترادف را عبارت از اتحاد دو یا چند واژه در معنای مراد(مصداق) دانسته اند و آنان که منکر آن هستند، ترادف را عبارت از اتحاد دو یا چند واژه در معنا به طور مطلق اعم از معنای مراد و غیر آن تلقی کرده اند. موافقان ترادف در قرآن، با تفاوت های مطرح شده میان الفاظ مترادف، مخالفت نموده و دلیل خود برای پذیرش ترادف را ارائه الفاظ با معنای واحد از سوی مفسران دانسته اند. درحالی که مفسرین به منظور تقریب معانی و شرح و تبیین واژه های قرآنی چاره ای جز استفاده از الفاظ(به ظاهر مترادف) ندارند. اما این شیوه ی درمیان آنان به معنای قبول تطابق تام نیست و عموم مفسران سعی می کنند به تفاوت میان الفاظ مترادف بپردازند و اگر در مواردی این تفاوتها بیان نمی شود عموماً به خاطر عدم ضرورت است. مخالفان نیز وجود ترادف را مخالف اصل و حکمت وضع و مخل به تکلم و مخالف عقل و بی فایده می دانند. در پژوهش حاضر سعی شده شده به این موضوع بپردازیم که هر چند ترادف در زبان و بخصوص زبان عربی یک حقیقت غیر قابل انکار است اما در قرآن کریم ترادف به معنای تطابق کامل وجود ندارد و هر واژه ای که خداوند متعال در کتاب شریفش بیان فرموده براساس حکمت و هدفی خاص است که دارای معنای مستقلی بوده و بسا ممکن است لفظ مترادفش همان معنا را به طور کامل نداشته باشد. بنابراین، با توجه به گروه واژه های قرآنی در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که هر کلمه بار معنایی خاص خود را دارد و این مسئله دلیلی محکم بر اعجاز بیانی قرآن می باشد. در تحقیق حاضر تلاش شده است، ضمن تعریف ترادف، دیدگاه های دانشمندان موافق و مخالف ترادف در زبان عربی و قرآن بررسی، و از رهگذر آن پیشینه، شروط، ادله، اسباب و فواید آن تبیین گشته ودر پایان تعدادی از واژه های قرآنی که شبهه ی ترادف در آن ها می رود مورد نقدو بررسی قرار گیرد.